Có nhiều phương pháp nhân giống cây trồng khác nhau, chúng được phân thành các phương pháp nhân giống hữu tính, vô tính, nuôi cấy mô và nhân giống bào tử. Trong việc trồng cây cảnh tại gia đình, phương pháp nhân giống hữu tính và vô tính là hai phương pháp phổ biến. Tuy nhiên, nhân giống bào tử và nuôi cấy mô thường đòi hỏi kiến thức kỹ thuật cao và ít được sử dụng trong việc trồng cây cảnh tại nhà.
Trong bài viết này, Khahan sẽ giới thiệu và giải thích một số phương pháp nhân giống cây trồng thường được áp dụng tại nhà, bao gồm gieo hạt, giâm hom, tách cây, chiết cành và ghép cây. Những phương pháp này sẽ mang đến cho bạn nhiều lựa chọn để nhân giống cây trồng tại ngôi nhà của mình.
– Cách chăm sóc cây cảnh giúp cây khoẻ
– Cách chăm sóc cây cảnh trong nhà
– Cách trồng và chăm sóc hoa hồng
Như thế nào là phương pháp nhân giống cây trồng?
Phương pháp nhân giống cây trồng là việc tạo ra các cây mới từ nguồn gốc khác nhau, bao gồm hạt giống, cành giâm và các bộ phận khác của cây. Nhân giống thực vật có thể ám chỉ sự phân tán của thực vật thông qua quá trình tự nhiên hoặc thông qua quá trình tạo điều kiện nhân tạo.
Nhân giống cây trồng đồng nghĩa với việc tạo ra những cây hoàn toàn mới mà không cần đến công việc và chi phí lớn. Bằng cách nhân giống cây trồng theo cách của riêng mình, bạn có thể thay thế việc mua cây mới từ các cửa hàng cây trồng.
Có bao nhiêu phương pháp nhân giống cây trồng?
Ngày nay, khi muốn thực hiện phương pháp nhân giống cây trồng, người ta thường lựa chọn các phương pháp như thu hạt, giâm cành hoặc chia củ. Tuy nhiên, cần nhớ rằng mặc dù có nhiều cách nhân giống cây trồng, không phải cây nào cũng dễ nhân và một số cây lại khá khó khăn.
Khi tìm hiểu về các phương pháp nhân giống cây trồng, quan trọng là không cần phải sử dụng quá nhiều thiết bị. Một ít phân trộn vụn, một hoặc hai hộp chứa và một chiếc phong bì để đựng hạt giống là đủ để bạn có thể bắt tay vào thực hiện việc nhân giống cây trồng ngay lập tức.
Những phương pháp nhân giống cây trồng phổ biến hiện nay
Trong thời đại của sự phát triển công nghệ và nông nghiệp, cách nhân giống cây trồng cũng đã trải qua nhiều sự đổi mới. Các phương pháp này được tùy chỉnh cho từng loại cây cụ thể, mục tiêu là tạo ra sản phẩm cuối cùng hiệu quả nhất cho mỗi loại cây. Dưới đây sẽ là những phương pháp nhân giống cây trồng phổ biến nhất hiện nay:
Gieo hạt trong phương pháp nhân giống cây trồng
Phương pháp nhân giống cây trồng bằng gieo hạt thường được áp dụng rộng rãi cho hầu hết các loại cây cảnh. Có hai phương pháp chính: gieo hạt ngoài trời và gieo hạt trong chậu cảnh. Nếu bạn muốn gieo hạt ngoài trời, hãy chọn một vị trí có điều kiện tốt như địa thế cao ráo, đất bằng phẳng, khuất gió và hướng về ánh sáng mặt trời. Đảm bảo đất tơi xốp và thoát nước tốt là quan trọng.
Trước khi gieo hạt, nắng và đất khô là điều kiện quan trọng. Hãy cày cuốc đất thật sâu và kỹ để đảm bảo đất tơi xốp. Đồng thời, hãy khử trùng và bón lót đất trước khi gieo hạt.
Gieo hạt trong chậu cảnh cũng có những bước quan trọng. Đầu tiên, đặt mảnh sành hoặc ngói ở lỗ thoát nước dưới đáy chậu cảnh. Sau đó, sàng đất và đổ đất hạt lớn vào đáy chậu, đất mịn ở phía trên. Trước khi gieo hạt, hãy chọn hạt giống chất lượng và không bị sâu bệnh. Để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm cao, bạn có thể phủ màng ni-lông hoặc vật dụng khác để giữ nhiệt độ và độ ẩm. Tuy nhiên, đừng quên để lỗ thoát khí thông khí.
Sau khi gieo hạt xong, hãy rắc đất mịn lên trên và giữ ấm cho hạt. Đối với đất khô, hãy tạo rãnh để bổ sung nước. Đối với hạt giống nhỏ trong chậu cảnh, ngâm chậu là cách tốt để cung cấp nước mà không làm xáo trộn đất. Đối với hạt lớn, bạn có thể tưới phun sương.
Khi hạt nảy mầm và mọc lên khỏi đất, hãy gỡ vật che chắn để cho cây con tiếp xúc với ánh sáng. Nếu cây con mọc quá dày, hãy nhổ bớt để duy trì mật độ hợp lý. Khi cây con mọc đủ lớn, bạn cần di chuyển chúng để đảm bảo sự phát triển tốt.
Giâm hom trong phương pháp nhân giống cây trồng
Giâm hom là một phương pháp nhân giống cây trồng phổ biến và thường được áp dụng rộng rãi trong trồng cây cảnh tại nhà. Quá trình này liên quan đến việc cắt cành, rễ hoặc lá từ cây mẹ và sau đó đặt chúng vào đất hoặc ngâm trong nước để thúc đẩy mọc rễ và chồi phát triển, tạo ra một cây mới. Giâm hom thường được sử dụng cho các loại cây cảnh mà việc nhân giống bằng hạt khó khăn hoặc cây không thể tạo quả mà chỉ hình thành hoa kép.
Thậm chí, một số loại cây cảnh quý cũng có thể được nhân giống bằng phương pháp giâm hom.
Phương pháp giâm hom bao gồm các cách giâm cành, giâm lá, giâm rễ và giâm chồi. Trong số đó, phương pháp giâm cành được ưa chuộng hơn cả, vì nó tiện lợi và tỷ lệ thành công cao, thích hợp cho việc nhân giống.
Tách cây trong phương pháp nhân giống cây trồng
Phương pháp tách cây là quá trình tách ra một phần của cây mẹ, bao gồm các cơ quan dinh dưỡng, để sau đó trồng và chăm sóc thành một cây mới. Phương pháp này khá đơn giản, giữ lại những đặc điểm ưu việt của cây mẹ, giúp bộ rễ phát triển tốt, và dễ dàng chăm sóc và phát triển nhanh chóng. Thường được sử dụng cho các loại cây bụi và cây có rễ chùm.
Thời gian thích hợp để tách cây phụ thuộc vào mùa hoa nở của cây mẹ: Nếu hoa nở vào mùa xuân, thì thích hợp tách cây vào mùa thu (từ tháng 10 đến tháng 11); nếu hoa nở vào mùa thu, thì thích hợp tách cây vào mùa xuân (từ tháng 3 đến tháng 4).
Chiết cành trong phương pháp nhân giống cây trồng
Phương pháp nhân giống cây trồng bằng chiết cành là cách thường được sử dụng trong việc trồng cây cảnh tại nhà. Phương pháp này bao gồm việc uốn cong một cành cây xuống đất hoặc bao bọc cành bằng đất bùn, để kích thích cành phát triển rễ và trở thành một cây mới. Chỗ đắp đất hoặc bọc đất phải tạo vết thương trên cành, giúp kích thích mô sẹo và ra rễ. Khi cây con đã phát triển đủ rễ, ta có thể cắt đứt cành để tạo thành cây độc lập.
Thực tế, phương pháp chiết cành chính là một phương pháp giâm cành mà không tách rời cành từ cây mẹ. Đây là phương pháp thường được áp dụng cho các loại cây cảnh khó ra rễ bằng cách giâm cành thông thường. Phương pháp chiết cành có thể thực hiện bằng các cách sau: chiết nén một cành, chiết nén nhiều cành, chiết cành cao.
- Chiết nén một cành: Chọn một cành gần mặt đất, uốn cong và đặt nó vào đất, để ngọn cành vẫn tiếp xúc với bề mặt đất. Đắp đất ở vị trí uốn cong, tạo một vết thương. Sau một thời gian ngắn, vết thương sẽ trở thành điểm ra rễ.
- Chiết nén nhiều cành: Các cây có cụm hoa có thể sử dụng phương pháp này. Vào đầu mùa xuân, cắt vết thương trên các cành cần chiết và đắp đất lên chúng. Sau khoảng 20 – 30 ngày, các cành sẽ ra rễ và phát triển thành cây mới.
- Chiết cành liên tục: Cây có cành dài như hoa kim ngân thường được chiết cành liên tục. Phương pháp này giúp tạo ra nhiều cây mới cùng một lúc.
- Chiết cành cao: Phương pháp này thường được gọi là chiết cành. Cây có cành cứng, khó uốn cong xuống đất, thường sử dụng phương pháp này. Trước hết, tạo một vết cắt khoảng 2cm trên cành, loại bỏ vỏ cây. Sau đó, loại bỏ nhựa cây và để cành khô ráo trong 1 – 2 ngày. Tiếp theo, sử dụng thuốc kích thích ra rễ bôi lên vết cắt. Sau đó, đặt đất bám lên cành, bọc bằng nilon và buộc lại ở hai đầu. Để sau 2 – 3 tháng, kiểm tra cây thấy ngọn cành chuyển màu vàng, và vùng bọc đất có nhiều rễ, ta có thể cắt bao bọc đem đi giâm.
Ưu điểm chính của phương pháp chiết cành là có tỷ lệ sống cao. Ngoài ra, cách thực hiện đơn giản, cây con phát triển nhanh, và nếu có những cành không sống sau khi chiết, ta có thể thử lại vào năm sau. Tuy nhiên, phương pháp này không thích hợp cho việc trồng số lượng lớn cây và không phù hợp cho các loại cây có quy mô lớn.
Thường thì việc chiết cành thực hiện vào đầu mùa xuân, khi thời tiết ấm áp và nhựa cây bắt đầu chảy. Cây thường xanh thì thích hợp vào mùa mưa phùn. Cây con sau khi được chiết ra từ cây mẹ sẽ phát triển trong suốt mùa hè và mùa thu, khi cây mẹ rụng lá khoảng 1 tháng sau đó, ta nên tách cây con ra
Ghép cây trong phương pháp nhân giống cây trồng
Ghép cây là quá trình tách một mắt ghép, chồi non mới nảy lúc nách lá hoặc một phần thân non của cây có đặc điểm đáng chú ý và đặt chúng vào một cây khác, cây này phải có sức sống mạnh mẽ và phát triển tốt, được gọi là gốc ghép, để gốc ghép tiếp tục phát triển nhờ vào năng lượng của gốc đã ghép vào.
Nếu cả gốc ghép và mắt ghép đều xuất phát từ cùng một cây thì được gọi là tự ghép; còn nếu chúng đến từ hai cây khác nhau cùng loại thì gọi là đồng ghép, trong trường hợp ghép giữa các loại cây khác nhau hoặc giống cây khác nhau thì đây là dị ghép. Kỹ thuật ghép đa dạng và phong phú. Tuy vậy, có thể phân loại thành hai loại chính: ghép cành và ghép mắt.
Dùng hạt trong phương pháp nhân giống cây trồng
Phương pháp nhân giống hữu tính thường bao gồm một số bước cụ thể. Tùy theo cách gieo hạt trên mặt đất hoặc trong bầu, quy trình nhân giống cây trồng có thể thay đổi. Trong trường hợp gieo hạt trên mặt đất, quy trình nhân giống cây trồng thường tập trung vào những vấn đề sau:
- Chuẩn bị đất gieo hạt bằng cách cuốc và xới đất kỹ càng, sau đó bón từ 50kg đến 70kg phân chuồng.+
- Gieo hạt thành từng hàng hoặc hốc, với khoảng cách giữa các hạt cần được tính toán cẩn thận tùy thuộc vào loại cây và mục đích nhân giống. Độ sâu lấp hạt thường từ 1cm đến 3cm.
- Quá trình chăm sóc yêu cầu tưới nước đều đặn để giữ độ ẩm, nhổ cỏ xung quanh, đảm bảo đất luôn thông thoáng, bón phân và theo dõi tình trạng cây. Nếu có dấu hiệu sâu bệnh, cần phải xử lý ngay. Bón phân thúc bằng dung dịch phân chuồng pha loãng tỷ lệ 1:10 hoặc 1:15, hoặc sử dụng phân vô cơ đã pha loãng 1%.
Khi sử dụng phương pháp gieo hạt trong bầu, quy trình nhân giống cây trồng cần tuân theo các yếu tố sau:
- Phương pháp này kết hợp giữa việc nhân giống bằng hạt và gieo ươm cây gốc ghép, tạo ra sự đa dạng trong phương pháp nhân giống cây trồng.
- Hạt giống được gieo trực tiếp vào túi bầu tiêu chuẩn hoặc túi bầu nhỏ, sau đó đem ra ngôi khi đã nảy mầm. Trước khi gieo, hạt giống thường được xử lý và ủ cho đến khi nứt nanh.
- Hỗn hợp bầu thường được tạo từ đất, phân chuồng và supe lân theo tỷ lệ nhất định. Việc chăm sóc cây sau khi gieo hạt trong bầu thường tương tự như khi gieo trực tiếp trên mặt đất.
Kết luận
Hi vọng rằng, thông qua các kiến thức về những phương pháp nhân giống cây trồng của Khahan đã được chia sẻ, mọi người sẽ nhanh chóng đạt được thành công trong việc nhân giống những loại cây mà mình đang muốn trồng.
